Οι βυζαντινές εικόνες της Βέροιας

Οι βυζαντινές εικόνες της Βέροιας

Για να γνωρίσει κανείς και τις 48 βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησιές της Βέροιας, στις περισσότερες των οποίων σώζονται οι τοιχογραφίες τους και η μοσχοβολιά από το ένδοξο παρελθόν τους, μπορεί να ακολουθήσει τέσσερις διαδρομές.

Γενική όψη του εσωτερικού του ναού του Σωτήρα Χριστού. Από το βιβλίο
«Οδοιπορικό στη Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή Βέροια»

Είναι οι πορείες που είχε να προτείνει, ξεναγώντας τους εραστές της βυζαντινής τέχνης σε καθεμιά από τις εκκλησιές αυτές, ο Θανάσης Παπαζώτος στο βιβλίο του «Οδοιπορικό στη Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή Βέροια. Ναοί-Τέχνη-Ιστορία» που μόλις εκδόθηκε από το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων. Πάνε έξι χρόνια από τότε που έφυγε πρόωρα ο Θανάσης Παπαζώτος. Αυτό το οδοιπορικό τον συντρόφευε όταν άρχιζαν να τον εγκαταλείπουν οι δυνάμεις του, γράφει στο προλογικό της σημείωμα η Ιόλη Βιγγοπούλου-Παπαζώτου. Αυτή ήταν «η ύστατη κατάθεσή του στη Βέροια», «την πόλη που αγάπησε περισσότερο και από πατρίδα». Ισως, γιατί γνώριζε τον καλλιτεχνικό της πλούτο όσο κανείς.

Για τον Θανάση Παπαζώτο η Βέροια είναι η «μεσαιωνική “Βεργίνα” της Ημαθίας» και η δεύτερη πόλη της Μακεδονίας, μετά την Καστοριά, σε αριθμό βυζαντινών και μεταβυζαντινών ναών. Κι επειδή θέλει επίμονους επισκέπτες για να αποκαλυφθεί η ομορφιά της τέχνης και του πολιτισμού της, που κράτησε από τον 12ο ώς τον 18ο αιώνα, αξίζει να πάρει κανείς το βιβλίο ως οδηγό και να ακολουθήσει τα βήματα που προτείνει. Σύμφωνα με το συγγραφέα, «ο οδηγός αυτός αποκαλύπτει στους ενδιαφερομένους βήμα προς βήμα τα μυστικά της τέχνης στη Βέροια, με περιπλανήσεις που άλλοτε θλίβουν για τη νεότερη τύχη της πόλης και άλλοτε προβάλλουν την εσωτερική ομορφιά που είχαν οι γειτονιές της».

Κι είναι σαν να παίρνει από το χέρι όσους θέλουν να περιπλανηθούν στις γειτονιές της πόλης και να τους οδηγεί μέσα από τους χάρτες των οδών στους ναούς που αξίζει να επισκεφθούν, ξεκινώντας από την πλατεία της Ελιάς και το ναό του Σωτήρος Χριστού (ιδρύθηκε ως καθολικό της ομώνυμης μονής το 1314 με χρυσόβουλο του Ανδρόνικου του Β’ Παλαιολόγου), που αποτελεί σταθμό στη μελέτη της παλαιολόγειας αναγέννησης, έτσι καθώς είναι κατάγραφη από τοιχογραφίες του Γεωργίου Καλλιέργη.

Από την ίδια πλατεία αρχίζουν όλες οι διαδρομές. Κάθε μνημείο παρουσιάζεται με σχέδια της κάτοψής του και φωτογραφίες, μία τουλάχιστον εξωτερική και κάποιες χαρακτηριστικές εσωτερικές, που τονίζουν εκείνα τα ιδιαίτερα στοιχεία τα οποία πρέπει κάποιος να προσέξει γιατί είναι ιδιαιτέρου ιστορικού ή καλλιτεχνικού ενδιαφέροντος.

Για κάποιους ναούς που λειτουργούν μόνο ως μνημεία, σημειώνεται πότε είναι επισκέψιμα. Ετσι, ο οδηγός αυτός γίνεται πιο χρήσιμος. Για ένα κοινό πιο ειδικό, που θέλει να μάθει περισσότερα, παρατίθεται βιβλιογραφία.

Ν.Κ.-Ρ.

http://archive.enet.gr/online/online_text/c=113,dt=11.12.2003,id=35304620

Related posts:

Comments