Για τους Οθωμανούς το όνομα “Τούρκος” αποτελούσε υποτιμητικό όρο και προσβολή

in turkey / by D-Mak / on January 16, 2010 at 8:07 am /

Οθωμανικό δικαστήριο, Photo @ Wikipedia

Στην Οθωμανική Ιστορία, το να είσαι Τούρκος αποτελούσε ένα ταπεινωτικό όνομα, σύμφωνα με τον Τούρκο συγγραφέα Τανέρ Ακτσάμ. Ο Ακτσάμ πρόβαλε σαν κύριο παράδειγμα τον Οθωμανό Ιστορικό του 17ου Αιώνα, Νάιμα Μουσταφά Εφέντι, ο οποίος αναφερόταν στους Τούρκους ως “άμυαλους” ή “αποβλακωμένους” (idraksiz Turkler), “άσχημους” (cirkin suratli Turk), “δόλιους” (hilekar Turk) καθώς και “φυσιογνωμικά μεγάλους σαν τσοπανόσκυλα” (coban kopegi seklinde bit turk-u su-turk).

Σε Οθωμανικές εφημερίδες του 19ου αιώνα αναφέρεται “οι νέοι ντρέπονται να είναι Τούρκοι”. Oι Οθωμανοί προφανέστατα δεν “εκτιμούσαν” να αναφέρονται ως Τούρκοι, ειδικά απο τους Δυτικούς. Ο Οριενταλιστής Vambery αφηγείται μια εμπειρία που έζησε στην Κωνσταντινούπολη:

“..καθώς διερευνούσα ανάμεσα στους Τούρκους διαννοούμενους την γνώμη τους για την φυλετική και πολιτισμική σχέση τους με τους Τούρκους της Κεντρικής Ασίας, αυτές οι πολυμαθείς ψυχές έκαναν λες και είχαν βαθύτατα προσβληθεί, γιατί κατά κάποιο τρόπο υπονοήθηκε σχέση τους με τους Νομάδες. Κατα την γνώμη τους, “Τούρκος” ήταν ένας όρος που χρησιμοποιούνταν μόνο για τις κατώτερες βαδμίδες της κοινωνίας, πιο συγκεκριμένα για τους χωριάτες.”

Ο Βελέντ Τσελεμπί, μιά απο τις πιο σημαντικές μορφές, έγινε αντικείμενο περιφρόνησης απο τον κοινωνικό του κύκλο και ακόμα απο την ίδια την οικογένεια του, κατά την διάρκεια της ενασχόλησης του με την της εξέλιξης της Τουρκικής Γλώσσας. Η ενασχόληση του, ήταν εντελώς αθώα, αλλάζοντας τον Αραβικό συλλαβισμό σε μερικές λέξεις και φέρνοντας τες πιο κοντά στην Τουρκική Γλώσσα. Ακόμα και αυτό όμως ήταν αρκετό για αυτόν να γίνει αντικείμενο εξοβελισμού.

Οι λόγοι αυτής της απαξίωσης του όρου “Τούρκος” ήταν πολλοί. Πρώτα απο όλα, την Οθωμανική γραφειοκρατία αποτελούσαν απόγονοι των “devsirme”, δηλαδή παιδιά χριστιανών που είχαν παρθεί με την βία απο τους Οθωμανούς, το περίφημο “παιδομάζωμα”, και αφού είχαν ασπαστεί το Ισλάμ, γαλουχήθηκαν ώστε να αποτελέσουν κάποια στιγμή την γραφειοκρατική και στρατιωτική ελίτ της αυτοκρατορίας. Αυτοί πάντα υπόβλεπαν τους Τούρκους και τους εξευτέλιζαν. Μάλιστα κάποιοι από αυτούς δικαιολόγησαν την παρακμή της Αυτοκρατορίας με την έλευση των πρώτων Τούρκων σε σημαίνοντες θέσεις στον κυβερνητικό μηχανισμό.

Παράλληλα οι Τούρκοι μπέηδες της Ανατολής είχαν προδώσει τους Οθωμανούς και είχαν ταχθεί στο πλευρό του Ταμερλάνου εναντίον τους. Αυτό το γεγονός έμεινε βαθιά χαραγμένο στην σκέψη των Οθωμανών, οι οποίοι πάντα έβλεπαν με ένα αίσθημα καχυποψίας τους Τούρκους. Ακόμα και στα κείμενα ΑραβοΙσλαμικής προέλευσης, οι Τούρκοι περιγράφονται εντελώς απαξιωτικά ως μια ομάδα από τέρατα, εχθρική προς την ανθρωπότητα. Ανάλογες ήταν και οι περιγραφές των Τούρκων απο Δυτικούς συγγραφείς. Για αιώνες οι Τούρκοι αναφέρονταν ως Βάρβαροι και επιρρεπείς στην άσκηση βίας. Χαρακτηριστικά είναι τα καθόλου κολακευτικά σχόλια για τους Τούρκους, διάσημων Ιστορικών και διανοούμενων όπως ο Ντανιλέφσκι που έγραψε “οι Τούρκοι είναι ο πιο αρνητικός παράγοντας στην Ιστορία” αλλά και των Τόϊνμπι, Βολταίρου και Ρενάν. Χρειάστηκε να φτάσουμε στα τέλη του 19ου αιώνα για να κάνουν την εμφάνιση τους τα πρώτα θετικά σχόλια για Τούρκους σε Δυτικά έντυπα.