Ο Μέγας Αλέξανδρος έπασχε από σπάνια πάθηση των ματιών;

 

Της Εύης Ελευθεριάδου

Oι ηγεμόνες της αρχαι­ότητας, προσπαθώ­ντας να κλέψουν λίγη από τη δόξα του Με­γάλου Αλεξάνδρου, όπως γρά­φει ο Πλούταρχος, μιμούνταν τη χαρακτηριστική του πόζα με την οποία τον είχε απαθανατίσει ο Λύσιππος: το σαγόνι αναση­κωμένο, το πρόσωπο στραμ­μένο προς τα δεξιά και το κεφάλι και τον λαιμό να γέρ­νουν προς τα αριστερά.

Σύμφωνα με αρχαιολό­γους, η στάση αυτή συμβο­λίζει την υπερηφάνεια της νεό­τητας του Μακεδόνα βασιλιά και τη σιδηρά του θέληση. Δύο Έλ­ληνες οφθαλμίατροι, όμως, υπο­στηρίζουν ότι η στάση αυτή ο­φείλεται σε μία σπάνια πάθηση των ματιών από την οποία έπα­σχε ο Μέγας Αλέξανδρος.

Ol κ. κ. Ιωάννης Λασκαράτος και Αλέξανδρος Δαμανάκης, κα­θηγητές της Ιστορίας της Ιατρι­κής και της Οφθαλμολογίας, α­ντίστοιχα, στο Πανεπιστήμιο Α­θηνών, μελέτησαν τις αρχαίες πηγές και τις προτομές του Αλε­ξάνδρου επί δύο χρόνια, προ­σπαθώντας  να βρουν μία ιατρική εξήγηση για την παράξενη αυτή στάση του ηγεμόνα. «Συνηθίζε­ται στον κλάδο της Ιστορίας της Ιατρικής να ασχολούμαστε με τις παθήσεις διάσημων προσώ­πων», εξηγεί ο κ. Λασκαράτος. Το αποτέλεσμα των μελετών και η νέα τους θεωρία παρου­σιάστηκε για πρώτη φορά πριν από λίγο καιρό στο βρετανικό επιστημονικό περιοδικό «The Lancet».

Σύμφωνα με τον Πλού­ταρχο, η πόζα του Αλεξάν­δρου, που απαντά σε όλα του τα αγάλματα, ανταποκρίνεται στην πραγματική στάση του κεφαλιού του και δεν οφείλεται σε καλλι­τεχνική ελευθερία. Τα πιο γνω­στά στην αρχαιότητα ήταν αυτά του Λυσίππου, του επίσημου καλλιτέχνη της Βασιλικής αυλής του Αλεξάνδρου. Χαρακτηριστι­κή επίσης είναι η μικροσκοπική προτομή από ελεφαντόδοντο που βρήκε ο Ανδρόνικος στη Βεργίνα. 

 Στο παρελθόν πολλοί προ­σπάθησαν να εξηγήσουν με διά­φορες θεωρίες αυτή τη στάση ως συμβολισμό του χαρακτήρα και του γοήτρου του Μακεδόνα ηγέτη ή ακόμα και ως ορθοπεδι­κή πάθηση. «Αν όμως ήταν ορ­θοπεδικό το πρόβλημα, η πε­ρίεργη στάση του κεφαλιού θα ήταν μόνιμη», διευκρινίζει ο κ. Λασκαράτος, «και ο Αλέξανδρος δεν θα μπορούσε να είναι τόσο καλός ιππέας και πολεμιστής. Κανείς όμως δεν αναφέρει ότι ο Αλέξανδρος περπατούσε πάντα  με το κεφάλι στραβά, κάτι που θα ίσχυε αν η κλίση ήταν μόνιμη“. συμπληρώνει ο κ. Δαμανάκης, ο Αλέξανδρος μπο­ρούσε να ισιώνει το κεφάλι του όποτε ήθελε. «Ορισμένες ο­φθαλμικές διαταραχές δεν είναι αντιληπτές από τα μάτια, αλλά από τη στραβή θέση της κεφα­λής. Στη συγκεκριμένη περίπτω­ση, ο Αλέξανδρος έπασχε με το κεφάλι στραβά, κάτι που θα ίσχυε αν η κλίση ήταν μόνι­μη».

Αντίθετα, συμπληρώνει ο κ. Δαμανάκης, ο Αλέξανδρος μπο­ρούσε να ισιώνει το κεφάλι του όποτε ήθελε. «Ορισμένες ο­φθαλμικές διαταραχές δεν είναι αντιληπτές από τα μάτια, αλλά από τη στραβή θέση της κεφα­λής. Στη συγκεκριμένη περίπτω­ση, ο Αλέξανδρος έπασχε από οφθαλμικό ραιβόκρανο, που οφείλεται σε περιορισμό της κίνησης του κάτω λοξού μυός και ονομάζεται “σύνδρομο brown“. Με άλλα λόγια ο Μέγας Αλέξανδρος στράβωνε το κεφάλι και τα μάτια δεν κοιτούσαν προς τα πάνω αλλά ίσια μπροστά.

Τα Νέα, 15 Μαρτίου 1996

Related posts:

• ΑΝΑΣΚΑΦΗ ΣΤΗΝ ΤΟΥΜΠΑ - Νέες πληροφορίες για τους πρώτους... Θεσσαλονικείς!!
• Πέλλα, πρωτεύουσα των Αρχαίων Μακεδόνων
• Κύπρος : Προτομή του Μ. Αλεξάνδρου βρέθηκε σε ανασκαφές