Σε δύο πρόσφατες επιτυχημένες ιστορίες επαναπατρισμού αρχαιοτήτων, η Αμερική επιτρέπει ξανά στο Ιράκ να αποκτήσει ένα σημαντικό κομμάτι της ιστορίας του, επιστρέφοντας 362 πήλινες πινακίδες σφηνοειδούς γραφής 4.000 ετών, ενώ η Αγγλία αναγκάζεται με καινούργιο νόμο να επιστρέψει στην Ιταλία ένα θρησκευτικό χειρόγραφο του 12ου αιώνα.

Το ταξίδι των πινακίδων ήταν μεγάλο και πολύπαθο. Δημιουργήθηκαν στο Ιράκ το 2030 π.Χ. Στην εποχή μας ταξίδεψαν παράνομα στο Ντουμπάι και το Νιούαρκ, αλλά επέζησαν μιας κυβερνητικής κατάσχεσης και των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου, πριν επιστρέψουν στις 7 Σεπτεμβρίου στο Εθνικό Μουσείο του Ιράκ, στη Βαγδάτη.

Σύμφωνα με τους «Νιου Γιορκ Τάιμς», τον Μάρτιο του 2001 οι αμερικανικές αρχές ανακάλυψαν ότι οι πινακίδες είναι λάφυρα πολέμου από το Ιράκ που έφτασαν στη Νέα Υόρκη μετά το Ντουμπάι και το Νιούαρκ, και έπειτα τις τοποθέτησαν σε μια αποθήκη στους Δίδυμους Πύργους. «Το κτίριο καταστράφηκε μαζί με όλα τα άλλα» θυμάται ο Τζέιμς ΜακΑντριου.

Τελικά ανακάλυψε ότι είχαν σωθεί μαζί με μερικά ακόμα κατασχεμένα και κοστολογήθηκαν αργότερα 330.000 δολάρια, παρ’ όλο που είναι δύσκολο να εκτιμηθεί η πραγματική αξία τους», όπως είπε ο ΜακΑντριου.

Οι πινακίδες αντιπροσωπεύουν αρχεία καθημερινών συναλλαγών στη Μεσοποταμία, ενώ συχνά αναγράφονται συνταγές και διάφορες υπηρεσίες, αλλά καταγράφονται και άθλοι, ύμνοι, ποίηση, λογοτεχνία και διάφοροι οιωνοί που θεωρούσαν πως ήταν βοηθητικοί στην πρόβλεψη του μέλλοντος. Αλλες πινακίδες που έχουν βρεθεί περιλαμβάνουν τα πάντα, από το έπος του Γκιλγκαμές έως την ιστορία μιας πλημμύρας που παραλληλίζεται με τον βιβλικό κατακλυσμό του Νώε.

«Με την απαρχή των πινακίδων μπορούμε να πούμε ότι αρχίζει η ιστορία» λέει ο καθηγητής Τζον Ράσελ, που εργάζεται στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ. «Ολη η ιστορία της Μεσοποταμίας, δηλαδή του αρχαίου Ιράκ, είναι καταγεγραμμένη σε αυτές τις πινακίδες της σφηνοειδούς γραφής. Ο,τι γνωρίζουμε για το αρχαίο Ιράκ προέρχεται από αυτά τα έγγραφα».

Το 290 σελίδων ιταλικό θρησκευτικό κείμενο Μπενεβέντο αγοράστηκε από έναν καπετάνιο του Βρετανικού Στρατού το 1944 στην πόλη Μπενεβέντο της Νάπολι. Το 1947 αποκτήθηκε από το Βρετανικό Μουσείο και βρισκόταν στη Βρετανική Βιβλιοθήκη. Τώρα θα επιστραφεί στη βιβλιοθήκη του Μπενεβέντο στη Νότια Ιταλία.

Σοφία Στυλιανού
sostyl@pegasus.gr