Η ανασκαφή τους , από διάφορους αρχαιολόγους, με πρωταρχικό ρόλο των Γάλλων (Καθ. Φουσέ, Μπαρτού, Σλουμπερζέ, Ταρζί) απεκάλυψε τα γλυπτά αριστουργήματα της τέχνης που ονομάσθηκε Γανδάρα. Ορισμένα εξ αυτών παρουσιάζουν έντονη ελληνική επιρροή, ιδιαίτερα στην περιοχή της Χάντα (κοντά στην Καμπούλ), επιρροή που διήρκεσε 6 αιώνες (1ο-6ο αι.) μετά την αποχώρηση των Ελλήνων.

Εναπομείναντες ΄Ελληνες έποικοι ή εξελληνισμένοι καλλιτέχνες της περιοχής σμίλεψαν το Βούδα με χαρακτηριστικά Απόλλωνα και τους ακολούθους του με μορφές Ελλήνων θεών και ηρώων (Ηρακλής, Αλέξανδρος, Διόνυσος, Αθηνά κλπ.), με ελληνικό χιτώνα ή ιμάτιο, ανάλαφρες πτυχές, πραξιτελικά πρόσωπα και αριστουργηματική πλαστικότητα. Ορισμένα από τα γλυπτά αυτά θα μπορούσαν να έχουν γίνει οπουδήποτε στην Ελλάδα (Καθ. Ταρζί).

Οι τελευταίες ανασκαφές και πορίσματα ανέτρεψαν παλαιότερες αγγλόφωνες θεωρίες και τεκμηρίωσαν τον μηχανισμό της αναμφισβήτητης πλέον, ελληνικής επιρροής.

Ο Καθ. Μάριο Μπουσάλι από τη Ρώμη γράφει ότι ήταν έργο των Γιάβανας, Ελλήνων της Ινδίας, που έφεραν βαθειά μέσα τους την ελληνική τέχνη και φιλοσοφία μαζί με την βουδιστική σοφία. Όπως ο Έλλην βασιλιάς Μέναδρος, του Ινδο-Ελληνικού βασιλείου (160-130 π.Χ.), που είχε επιτύχει συγκερασμό και όσμωση των δύο πολιτισμών και αναφέρεται στις Ιερές Ινδικές Γραφές Μιλίντα Πάνχα ως ο βασιλιάς-σοφός, με την Αθηνά στο νόμισμά του, ως θεά της σοφίας και προστάτιδά του.

Έτσι η ελληνική τέχνη εκφράζει εδώ στοιχεία τοπικά, ”με στοχαστικές προσαρμογές” όπως λέει ο Κ. Καβάφης στο ποίημά του ”200 π.Χ.” και συγχρόνως ”μπολιάζει” τους πολιτισμούς των λαών της Ανατολής.

Σεβάστηκαν τον Αλέξανδρο για τον ελληνικό πολιτισμό που έφερε στην Ασία, μαζί με την ισονομία των πολιτών, που, από υπηκόους τους έκανε πολίτες των ελληνικών πόλεων, που διοικούντο αυτόνομα με θεσμούς και νόμους. Γι αυτό το Κοράνι τον αναφέρει ως προφήτη δικαιοσύνης (Σουράτ 18). Τον λάτρεψαν δε για την πολεμική του ανδρεία, στην οποία οι λαοί της Ασίας δίνουν πολύ μεγάλη αξία.

Έτσι έγινε θρύλος στις παραδόσεις των λαών όπου καλλιεργήθηκε με πάμπολλα επικά ποιήματα που γράφτηκαν στο Μεσαίωνα από πολλούς συγγραφείς διαφόρων λαών, Πέρσες (Φερντουσί, Νιζαμί), Άραβες, Αφγανοί, κλπ. εμπνευσμένους από το μυθιστόρημα του Καλλισθένη. Πολλοί λαοί οικειοποιήθηκαν τον Ισκαντάρ Ζουλκαρνέϊν (όπως τον ονομάζουν στα αραβικά) και ακόμα σήμερα ορισμένοι επαίρονται ότι είναι απόγονοί του (Αφγανιστάν, Πακιστάν, Παμίρ, Τατζικιστάν). Λατρεύτηκε μάλιστα και σε περιοχές που δεν μετέβη ποτέ, όπως η Ινδονησία, όπου θεωρήθηκε γενάρχης Αράβων βασιλέων και όπου υπάρχει κενοτάφιό του (Σουμάτρα, Παλεμπάγκ) (Καθ. Σαμπέρ Λουάρ).