“Η Ελληνική Γραφή” του Μανόλη Ανδρόνικου
Του Μανόλη Ανδρόνικου
Μέρος Α’
Ο ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ άνθρωπος είναι πολύ περήφανος για τις επιστημονικές του κατακτήσεις και με αλαζονεία συγκρίνει τα τεχνολογικά του επιτεύγματα με τις «πρωτόγονες», όπως τις χαρακτηρίζει υποτιμητικά, μεθόδους που γνώριζαν οι μακρινοί του πρόγονοι για ν’ αντιμετωπίσουν τη φύση και να επιτύχουν την επιβίωση τους επάνω στη γη. Αν όμως του έθεταν το πολύ απλό ερώτημα, ποιες είναι οι δύο ή τρεις μεγαλύτερες ανακαλύψεις ή επινοήσεις του ανθρώπου οε όλη τη διάρκεια της ιστορίας του, θα ήταν υποχρεωμένος, νομίζω, να παραδεχθεί πως είναι αυτές που έγιναν όχι στους τελευταίους αιώνες της επιστημονικής και τεχνολογικής ανθοφορίας, αλλά σε κάποιους πολύ μακρινούς αιώνες, από ανθρώπους που έζησαν σε εποχές που ονομάζουμε προϊστορικές.
Υποθέτω πως δύσκολα θα έχαναν τα πρωτεία της ανθρώπινης ευρηματικότητας η ανακάλυψη της φωτιάς, του τροχού και της γραφής, τρεις κατακτήσεις του ανθρώπου που ανάγονται σε πανάρχαιους χρόνους, Απ’ αυτές τις τρεις, η επινόηση της γραφής αποτελεί μια πρόσφατη σχετικά κατάχτηση του ανθρώπινου μυαλού, αφού τα παλαιοτέρα της δείγματα δεν είναι παλαιότερα από την 4η χιλιετία πΧ. Ακόμη νεότερη είναι η μορφή της γραφής που χρησιμοποιούμε σήμερα και που έχει την ευελιξία να χρησιμοποιεί ένα γραφικό σύμβολο για τον φθόγγο της κάθε γλώσσας, επιτρέποντας έτσι την απόδοση όλων των φθόγγων με τα λιγότερα σύμβολα στους περισσότερους δυνατούς συνδυασμούς.
Είναι πολύ πιο πιθανή η υπόθεση πως οι Έλληνες, που δεν έπαψαν να γνωρίζουν και να χρησιμοποιούν τη μυκηναϊκή γραφή, γνώρισαν την πολύ πιο βολική φοινικική, έκαναν την κοσμοϊστορική μεταβολή, δημιουργώντας το πρώτο ελληνικό και ευρωπαϊκό αλφάβητο. Και πάντα ελπίζω πως την απόδειξη της ορθότητας αυτής της υπόθεσης θα μας την προσφέρει κάποια στιγμή η ελληνική γη, που την κρατά στα σπλάχνα της .
Ως το 1952 πιστεύαμε πως τα κείμενα αυτά ήταν τα αρχαιότερα κείμενα της ελληνικής γλώσσα; και το ελληνικό αλφάβητο η μόνη γραφή που είχαν χρησιμοποιήσει οι Έλληνες, σι άνθρωποι δηλαδή που μιλούσαν ελληνικά. Γνωρίζαμε βέβαια πως τα «ελληνικά φύλα» είχαν εγκατασταθεί στον ελλαδικό χώρο πολλούς αιώνες πρωτύτερα, όμως πιστεύαμε πως ήταν «αγράμματοι», δεν γνώριζαν δηλαδή και δεν χρησιμοποιούσαν τη γραφή. Γνωρίζαμε όμως πως στον ελλαδικό χώρο, στην Κρήτη συγκεκριμένα, ήταν γνωστά διάφορα συστήματα γραφής από τους πρώτους κιόλας αιώνες της 2ης πΧ χιλιετίας. Κανένα όμως από τα συστήματα αυτά δεν είχαν κατορθώσει οι ερευνητές να αποκρυπτογραφήσουν και να διαβάσουν. Το πιο εξελιγμένο σύστημα ήταν αυτό που είχε ονομαστεί «Γραμμική Β» και που άφθονα δείγματα του είχε ανακαλύψει ο A. Evans στο στρώμα καταστροφής του ανακτόρου της Κνωσού, που χρονολογούνταν κάπου προς το τέλος του 15ου αι. πΧ.
Το πρόβλημα έδειχνε πως περιπλέκεται και έμοιαζε σχεδόν άλυτο ως το 1952. Τότε ο άγγλος αρχιτέκτονας Michael Ventris ανακοίνωσε πως μπόρεσε να αποκρυπτογραφήσει τη «Γραμμική Β» γραφή. Η έκπληξή του, είπε, ήταν πως χωρίς να το περιμένει, η γλώοσα που αποκάλυπτε ήταν η ελληνική. Ξαφνικά γνωρίζαμε όχι μονάχα μια γραφή ελληνική 400 χρόνια παλιότερη από την «ελληνική» των παλαιότερων επιγραφών αλλά και μια ελληνική γλώσσα τέσσερις αιώνες αρχαιότερη από την ομηρική, την πρώτη ελληνική φωνή που είχε φτάσει ως εμάς. Είναι δύσκολο να φανταστεί ο μη ειδικός τον συγκλονισμό που δοκιμάσαμε, αρχαιολόγοι και φιλόλογοι, όταν δημοσιεύτηκε το ιστορικό πρώτο άρθρο του Μ. Ventris και του φιλόλογου J. Chadwick στον τόμο του 1953 του Journal of Hellenic Studies.
Μου μένει αξέχαστη η ανάμνηση των δύο μεγάλων δασκάλων της θεσσαλονίκης, του Στ. Καψωμένου και του Γιάννη Κακριδή, που άρπαζαν κυριολεκτικά ο ένας από τα χέρια του άλλου τον 73ο τόμο του αγγλικού περιοδικού για να ρουφήξουν το απίστευτο κείμενο. Και εγώ, νέος ακόμη, με δέος καραδοκούσα να έρθει κάποτε η σειρά μου για να χαρώ τον θησαυρό. Ούτε που μπορούσα να φανταστώ πως τον άλλο κιόλας χρόνο θα είχα τη μεγάλη τύχη να συναντήσω και να μιλήσω με τον σεμνό και αγαπητό άνθρωπο που έκανε τη μεγάλη ανακάλυψη, αυτόν που έμελλε να σκοτωθεί το 1956, μόλις 34 χρόνων.
Σ αυτή την ομόφωνη «κοινή γνώμη» των επιστημόνων υπήρξε μόνον ένας αντίθετος υπαινιγμός από τον J. B. Wace, τον μεγάλο ερευνητή των Μυκηνών, και μια σύντομη ανακοίνωση (1967) από τον συντάκτη αυτού του κειμένου. Σ’ αυτήν επιχείρησα να υποστηρίξω πως οι ‘Ελληνες ποτέ δεv ξέχασαν αυτό που μια φορά έμαθαν, αλλά με την εύστροφη σκέψη ‘που είχαν κατανόησαν τα πλεονεκτήματα της φοινικικής γραφής και αντικατέστησαν το άβολο μυκηναϊκό σύστημα γραφής με το πιο εύχρηστο φοινικικό.
Υστερα από είκοσι χρόνια σε μιαν εκτενέστερη μελέτη, που δημοσιεύεται σ’ έναν τόμο προς τιμήν του J. Chadwick, προσπαθώ ν’ αποδείξω την ορθότητα αυτής της θέσης, έστω κι αν είναι αντίθετη προς την κοινή πεποίθηση όλων των συναδέλφων.
Συνεχίζεται…
Related posts:
Latest posts by D-Mak (see all)
- Greek Ministry of Culture: Archaeological Excavations And Historical Facts about Philip II’s Tomb - July 22, 2015
- Former FYROM’s Interior Minister L. Frckovski : “Drop the Dilemma, We live in Dictatorship” - February 2, 2015
- Γιατί η Ολυμπιάδα δεν είναι η ένοικος του ταφικού μνημείου της Αμφίπολης - September 11, 2014
RECENT COMMENTS