Ο πρώτος πολίτης της χώρας, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας, θα κηρύξει στις 11 Ιουλίου την έναρξη του φετινού 38ου Φεστιβάλ Ολύμπου, στο αρχαίο θέατρο του Δίου, με αφορμή τη συμπλήρωση 200 ετών από την ανακάλυψη του Δίου και 40 ετών ανασκαφικού έργου του καθηγητή Δημητρίου Παντερμαλή.

Μετά την τελετή των εγκαινιών του ανακαινισμένου πλέον αρχαίου θεάτρου θα ακολουθήσει συναυλία του Μάριου Φραγκούλη με ένα αφιέρωμα στον Μάνο Χατζιδάκι.

Στον ίδιο χώρο ακολουθούν η “Όπερα της Πεντάρας” με τους Κ. Καραμπέτη, Στ. Μάινα και άλλους δημοφιλείς πρωταγωνιστές (15/7), “Ο κουρέας της Σεβίλλης” από το ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης με τους Γ. Παρτσαλάκη και Τ. Παλαντζίδη (18/7), το Λύκειο Ελληνίδων (19/7), η Ελληνοτουρκική Ορχήστρα Νέων (22/7), η Σεζάρια Εβόρα (24/7), η απολαυστική “Μήδεια” του Μποστ με πρωταγωνίστρια την Κ. Δανδουλάκη (25/7), οι “Τρωάδες” του Ευριπίδη από το ΚΘΒΕ με Εκάβη την σπουδαία Λ. Πρωτοψάλτη (31/7), ο “Δον Κιχώτης” από το ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης με τους Γ. Κιμούλη και Δ. Πιατά (3/8), ο Αντώνης Ρέμος με την ορχήστρα νέων και τη χορωδία του δήμου Δίου (9/8), οι “Χοηφόρες” του Ευριπίδη από το Θεσσαλικό Θέατρο με τη Λ. Κονιόρδου (21/8), ο Γιάννης Σπανός και η Πιερική Μουσική Σκηνή (23/8) και η παράσταση “Το θαύμα της Άννυ Σάλιβαν” με την Π. Τρικαλιώτη (25/8).

Στη σκιά του Ολύμπου βρίσκεται η αρχαία πόλη που αφιερώθηκε στον Ολύμπιο Δία: το Δίον. Καθώς φέτος συμπληρώνονται περίπου 200 χρόνια από την ανακάλυψή της και 40 και πλέον χρόνια ανασκαφών στο χώρο, το 38ο Φεστιβάλ Ολύμπου αποφάσισε να ξεκινήσει τις εκδηλώσεις του με μια μεγάλη γιορτή στις 11 Ιουλίου. Εκλεκτοί προσκεκλημένοι ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας και ο επικεφαλής των ανασκαφών, Δημήτρης Παντερμαλής.

Η εκδήλωση περιλαμβάνει δύο μέρη, όπως εξήγησε σε συνομιλία μας ο δήμαρχος Δίου Γρηγόρης Παπαχρήστος. Το πρωί της 11ης Ιουλίου, παρουσία του προέδρου της Δημοκρατίας, θα τιμηθεί για την προσφορά του ο Δημήτρης Παντερμαλής και θα παρουσιαστεί το λεύκωμα που εκδίδει ο δήμος σε συνεργασία με αρχαιολόγους για το ιστορικό των ανασκαφών. Τις ομιλίες θα συνοδεύσουν πολιτιστικά δρώμενα και γευσιγνωσία με τοπικά εδέσματα, έτσι ώστε “το σύγχρονο Δίον να συνδυάσει το χθες με το σήμερα και το αύριο” ανέφερε ο δήμαρχος. Το απόγευμα της ίδιας μέρας ο Κάρολος Παπούλιας θα κηρύξει την έναρξη του 38ου Φεστιβάλ Ολύμπου στο ανακαινισμένο αρχαίο θέατρο του Δίου και θα ακολουθήσει συναυλία του Μάριου Φραγκούλη.

Τα ευρήματα που έχουν έρθει στο φως μέχρι σήμερα φανερώνουν τον ανεξάντλητο πλούτο της πόλης. Μόνο μέσα στη δεκαετία του 2000 ο Δημήτρης Παντερμαλής έχει φέρει στο φως ένα δωδεκάγωνο κτίριο παλαίστρας, τον ναό του Υψίστου Διός με το ογκώδες ακέφαλο άγαλμα, νομίσματα που αποδεικνύουν τους φιλαλέξανδρους Ρωμαίους βασιλείς, μια προτομή του Ηφαίστου, ένα εντυπωσιακό άγαλμα της Ήρας, ενώ το 2008 τα ευρήματα αποκάλυψαν τις δύο “όψεις” του Δίου (της εποχής του Κασσάνδρου και της προκασσάνδρειας εποχής).

Επιπλέον, από κτιριολογικής πλευράς, δίπλα στο Μουσείο του Δίου υπάρχει πλέον και ένα μουσειακό πρότυπο, η Αρχαιοθήκη.

ΑΝΑΔΡΟΜΗ

Ο ίδιος ο κ. Παντερμαλής αναφέρει σε παλαιότερο κείμενό του ότι “η ταύτιση των αρχαίων ερειπίων κοντά στο χωριό Μαλαθριά της Πιερίας με την αρχαία μακεδονική πόλη του Δίου υπήρξε πάντα βέβαιη”. Στις 21 Δεκεμβρίου 1806, ο W. M. Leake, άγγλος αξιωματικός και περιηγητής, κοντά στις πηγές και τα νερά ενός ποταμού αναγνώρισε ένα στάδιο, ένα θέατρο και κοντά του τα θεμέλια ενός μεγάλου κτιρίου, τα τείχη της πόλης και έναν τύμβο. Ήταν η στιγμή που το Δίον “μπήκε” στην αρχαιολογική βιβλιογραφία του 19ου αιώνα.

Οι ανασκαφές στην περιοχή άρχισαν το 1928 από τον τότε πρύτανη του νεοϊδρυμένου Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης Γ. Σωτηριάδη, ο οποίος πίστευε ότι αυτός ο τόπος υποσχόταν πιο πολλά από κάθε άλλον στη Μακεδονία. Βέβαια, δεν βρήκε ποτέ το τέμενος του Διός, όπως περίμενε. Τα ευρήματα ήταν των αυτοκρατορικών χρόνων, ενώ το κτίριο που άρχισε να αποκαλύπτεται ήταν μια παλαιοχριστιανική βασιλική. Το 1929 ανακάλυψε έναν μακεδονικό τάφο και έκανε ανασκαφές στη μεγάλη δεξαμενή της δυτικής πύλης, στο λεγόμενο Σεβαστείο, στο ιδιωτικό σπίτι με την αίθουσα του αναβρυτηρίου, στους δρόμους, στα ανατολικά του θεάτρου και σε έναν τύμβο στα νότια του αρχαιολογικού χώρου. Το 1931, που ήταν η τελευταία χρονιά ανασκαφών του Σωτηριάδη, κατασκευάστηκε και το πρώτο κτίσμα που στέγασε τα κινητά ευρήματα.

Δημήτρης Παντερμαλής (photo: ΕΘΝΟΣonline)

ΜΠΑΚΑΛΑΚΗΣ ΚΑΙ ΠΑΝΤΕΡΜΑΛΗΣ

Για τα επόμενα 30 χρόνια οι ανασκαφές σταμάτησαν. Ξανάρχισαν με πρωτοβουλία του καθηγητή της κλασικής αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Γ. Μπακαλάκη, και η καταστροφή που βρήκε (από τον χρόνο και τους ανθρώπους) ήταν μεγάλη. Ωστόσο, επί δικής του θητείας έγινε η αποκάλυψη του τείχους. Για πρώτη φορά συγκεντρώθηκαν δεδομένα με βάση τα οποία το τείχος χρονολογείται στο τέλος του 4ου αι. π.Χ. και οι επισκευές του στα χρόνια της όψιμης αρχαιότητας. Αποκάλυψε επίσης το κτίσμα που βρισκόταν κάτω από ένα μεγάλο σωρό λίθων και πλίνθων: ένα θέατρο που κατασκευάστηκε στα αυτοκρατορικά χρόνια. “Ο σημερινός ανασκαφέας του Δίου χρωστά πολλά στη σοφία του δοκιμασμένου αρχαιολόγου”, σημειώνει ο κ. Παντερμαλής.

Το 1973 άρχισε μια νέα περίοδος ανασκαφών με διευθυντή -μέχρι σήμερα- τον Δημήτρη Παντερμαλή. Αρχικά αναζήτησε τα ιερά, ακολούθησε ο εντοπισμός και η αποκάλυψη δημόσιων κτιρίων και σπιτιών, για να μείνει τελευταία η φροντίδα της ανασκαφής του νεκροταφείου. Σταθμό για την περιοχή αποτέλεσε η ανέγερση του Μουσείου του Δίου, που εγκαινιάστηκε τον Οκτώβριο του 1983 από τον τότε πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Καραμανλή.

ΧΘΕΣ, ΣΗΜΕΡΑ, ΑΥΡΙΟ

Τα ευρήματα που έχει να δώσει ο χώρος είναι ακόμη πάρα πολλά. Παράλληλα, αναπτύσσεται η διαμόρφωσή του. Το αρχαιολογικό πάρκο εμπλουτίζεται συνεχώς (έχουν τοποθετηθεί 25 αντίγραφα αγαλμάτων, πινακίδες με πληροφοριακό υλικό κ.ά.), ώστε ο επισκέπτης να μπορεί να κάνει μια βόλτα ανάμεσα στις θέρμες (δημόσια λουτρά), το μικρό ωδείο, το συγκρότημα πολυτελών κατοικιών γνωστό ως “Έπαυλη του Διονύσου”, την κεντρική βασιλική και το αρχαίο θέατρο.

Εγκαίνια Αρχαιοθήκης στο Δίον Πιερίας

Η Αρχαιοθήκη πάλι (την εγκαινίασε τον περασμένο Νοέμβρη ο τότε υπουργός Πολιτισμού Μιχάλης Λιάπης) είναι ο συνδετικός κρίκος μεταξύ “ανασκαφής και μουσείου”, όπως αναφέρει ο κ. Παντερμαλής, αφού επιτρέπει στο κοινό να βλέπει αρχαιολογικά ευρήματα όπως ήλθαν στο φως. Εκεί παρουσιάζεται: ένα χάλκινο έλασμα από επένδυση μακεδονικής ασπίδας με την επιγραφή “Βασιλέως Δημητρίου”, η βασιλική επιγραφή του Αντιγόνου Γονατά που αναφέρει τον μακεδονικό μήνα Δύστρο (Φεβρουάριος), η οποία βρέθηκε έξω από τα τείχη του Δίου και πιθανότατα ήταν στημένη στο τέμενος του Ολυμπίου Διός, ενώ στον χώρο θα μεταφερθεί και το ψηφιδωτό με την παράσταση του Διονύσου που υπάρχει στον αρχαιολογικό χώρο.

Πλάι όμως στον αρχαίο πολιτισμό υπάρχει και ο σύγχρονος, όπως αναφέρει ο δήμαρχος. “Μουσικές σχολές, σχολές εικαστικών, το Κέντρο Ψηφιδωτών που θα φιλοξενήσει του χρόνου και το Παγκόσμιο Συνέδριο Ψηφιδωτών, εκθέσεις εικαστικών στο πλαίσιο του Φεστιβάλ, συνέδρια κ.ά. Υπάρχει στο Δίον μια δράση που έχει αναφορά στο παρελθόν, αλλά βλέπει το σήμερα και οραματίζεται το αύριο” συμπλήρωσε ο κ. Παπαχρήστος.

Κείμενο Έλσα Σπυριδοπούλου

Comments are closed.