Ιουλ 05, 2009

Η πρόταση αποσκοπεί στην ανάδειξη ενός από τα μεγαλύτερα έργα που έχουν κατασκευαστεί στη χώρα μας, που είναι τα οχυρά της “Γραμμής Μεταξά”, σε συνδυασμό με δράσεις που αφορούν το περιβάλλον και τον πολιτισμό της περιοχής.

“Έχουμε ένα τεράστιο απόθεμα ιστορικής μνήμης και οχυρωματικής τέχνης, ένα απόθεμα οικονομικό, καθώς τα οχυρά, για την εποχή τους, ήταν ένα πανάκριβο έργο το οποίο υπάρχει και πρέπει να αναδειχτεί”, εξήγησε ο βουλευτής, μιλώντας στη “ΜτΚ”. Ο εμπνευστής του σχεδίου-μαμούθ που παρουσίασε αναφέρει πως η οχυρωματική γραμμή των 38 χιλιομέτρων, σε ευθεία γραμμή, είναι ανάγκη να αξιοποιηθεί, εξασφαλίζοντας παράλληλα θέσεις εργασίας για τους κατοίκους της περιοχής.

“Είναι ένα ζήτημα που ξεπερνά τις μικρές δυνατότητες των δήμων και των τοπικών φορέων. Πρέπει να εξεταστεί από την κεντρική εξουσία, και αυτό είναι αναγκαίο να γίνει για να τονωθεί η περιοχή”, τόνισε, από την πλευρά του, ο δήμαρχος Σιδηροκάστρου Σερρών, στο οποίο ανήκει το σύμπλεγμα των οχυρών του Ρούπελ, Αθανάσιος Σπάσης. “Ασφαλώς και είναι θετική μία τέτοια πρόταση. Ζητήσαμε στο παρελθόν να αξιοποιηθεί περισσότερο ο κεντρικός χώρος των οχυρών και να είναι προσβάσιμος σε επισκέπτες, αλλά δεν λάβαμε απάντηση”, συμπλήρωσε.

ΣΕ ΓΑΛΛΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ

Το πρόγραμμα ανάπτυξης, σύμφωνα με το φάκελο της πρότασης, βασίζεται σε στοιχεία του περιβαλλοντικού πλούτου της περιοχής, του αρχιτεκτονικού της αποθέματος, της ιστορικής της μνήμης και των αναπτυξιακών της δυνατοτήτων. Συγκεκριμένα, προτείνεται η αναβάθμιση της οχυρωματικής συνοριακής γραμμής σε σύγχρονο αξιοθέατο, στο πρότυπο της “Γραμμής Μαζινώ”, η ανάπτυξη τουριστικών, εκπαιδευτικών, συνεδριακών και πολιτιστικών δράσεων, η διασύνδεση της ζώνης των οχυρών με τη νέα της μορφή με το σύνολο των δυνατοτήτων της περιοχής, όπως είναι ο αγροτουρισμός, ο ιαματικός τουρισμός και οι διασυνοριακές ανταλλαγές, καθώς και η ολιστική διαχείριση των απορριμμάτων, των υδάτινων πόρων και των ενεργειακών αναγκών.

“Έχουμε υποχρέωση να αναδείξουμε τα οχυρά με σύγχρονες στρατηγικές και τεχνικές”, επισήμανε ο κ. Μπόλαρης. Ήδη ο ίδιος βρίσκεται σε επαφή με παράγοντες της πόλης Verdun της Γαλλίας, όπου έχει αναδειχτεί το μνημειακό σύμπλεγμα της “Γραμμής Μαζινώ” και πραγματοποιούνται οργανωμένες επισκέψεις, γίνονται εκθέσεις και επιστημονικά συνέδρια, όπως και αναπαραστάσεις θεατρικού τύπου των ιστορικών γεγονότων. “Αυτή η πόλη των 25.000 κατοίκων ζει από την ανάπτυξη του μνημείου τους. Το οχυρό είναι βασικός αιμοδότης της οικονομίας τους”, εξήγησε ο κ. Μπόλαρης.

Σχετικά με το σύμπλεγμα των ελληνικών οχυρών που αποτελούνται από το Ρούπελ, το Καρατάς και το Κάλη (στην πλευρά Σιδηροκάστρου-Αγκίστρου) και από το Ιστίμπεη, την Ποποτλίβιτσα, την Κελκαγιά, το Αρπαλούκι και τους Παλιουριώνες (στην πλευρά του Νέου Πετριτσίου), προτείνεται η συστηματική συντήρηση με φωτισμό και σήμανση όλου του συμπλέγματος των 38 χιλιομέτρων, καθώς και η κατασκευή οδικών δικτύων και μονοπατιών για την πρόσβαση των επισκεπτών. Επίσης προτείνεται η οργάνωση ελαφρών δομών διαχείρισης εστίασης, βιβλιοθήκης, αμφιθεάτρου και πωλητηρίων, η δημιουργία υποδομών φιλοξενίας, όπως και η εγκατάσταση ασύρματου ηλεκτρονικού δικτύου για την παροχή σύγχρονων υπηρεσιών στους επισκέπτες.

“Τα οχυρά πρέπει να γίνουν τουριστικός προορισμός, και επιτέλους η πολιτεία να ενδιαφερθεί”, υποστήριξε, από την πλευρά του, ο δήμαρχος Πετριτσίου Βαγγέλης Παπάζογλου, δηλώνοντας, όχι απλώς σύμφωνος, αλλά και συμπαραστάτης της πρότασης του κ. Μπόλαρη. “Μπορούν να αναδειχτούν” συμπλήρωσε και έθεσε το ζήτημα της διαχείρισης των στρατιωτικών κτιρίων της περιοχής. “Πρέπει να δοθεί η δυνατότητα στους ΟΤΑ να προσδιορίσουν τη χρήση αυτών των χώρων”, είπε.  

Μνημείο αντίστασης

Τα οχυρά της “Γραμμής Μεταξά”, και ειδικά η δυτική πλευρά τους που βρίσκεται στο νομό Σερρών, αποτελούν μία από τις σημαντικότερες αναφορές των ιστορικών γεγονότων του Βʼ Παγκοσμίου Πολέμου. Συγκεκριμένα, ήταν το πρώτο σημείο όπου ανακόπηκε η πορεία των αήττητων, μέχρι τότε, χιτλερικών στρατευμάτων και, κατʼ αυτό τον τρόπο, καθυστέρησε σημαντικά η “Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα”.

Αποτελούνται στο σύνολό τους από υπόγειες στοές και πυροβολεία, καθώς και από χώρους φιλοξενίας του στρατού στο εσωτερικό τους. Άρχισαν να κατασκευάζονται τη δεκαετία του 1930 και ολοκληρώθηκαν λίγο πριν από την έναρξη του Βʼ Παγκοσμίου Πολέμου. Αποτέλεσαν τη σημαντικότερη γραμμή άμυνας της χώρας μας στα χιτλερικά στρατεύματα, καθώς χρειάστηκαν μέρες μέχρι να καμφθεί η ελληνική αντίσταση στα ελληνικά σύνορα.

Η επέτειος της μεγάλης μάχης των οχυρών, που έγινε στις 6 Απριλίου του 1941 με την πτώση τους, γιορτάζεται κάθε χρόνο τη συγκεκριμένη μέρα και στις δύο πλευρές του οχυρωματικού συμπλέγματος των Σερρών (Ρούπελ και Ιστίμπεη). Μόνον τότε έχουν οι επισκέπτες τη δυνατότητα να περπατήσουν ένα μικρό μόνο τμήμα των υπόγειων στοών και να δουν την αναπαράσταση των μαχών με το σύστημα “Ήχος και φως” και στις δύο πλευρές.

“Και στα 38 χιλιόμετρα υπάρχουν δεκάδες πυροβολεία, σημαντικές εγκαταστάσεις άξιας αρχιτεκτονικής που πρέπει να είναι ανοιχτά στον επισκέπτη”, επισήμανε οι κ. Μπόλαρης. Άλλωστε στην πρόταση για τη λειτουργία των οχυρών που θα είναι ανοιχτά στο κοινό περιλαμβάνονται, εκτός των ετήσιων εκδηλώσεων μνήμης που ήδη πραγματοποιούνται, ομαδικές επισκέψεις στο σύνολο ή σε μεγάλα σημεία της οχυρωματικής γραμμής με ημερήσιες παραστάσεις με τη χρήση ειδικών εφέ, καθώς και οργανωμένη εκδήλωση που μπορεί να γίνεται κάθε τέσσερα χρόνια με τη συμμετοχή κομπάρσων και την έκθεση οχημάτων, όπλων και αρμάτων που χρησιμοποιήθηκαν στη μάχη του 1941.

“Γιʼ αυτό πρέπει να συνεργαστούμε και με τους Γερμανούς, προκειμένου να εμπλουτίσουμε τον εξοπλισμό”, υπογράμμισε ο κ. Μπόλαρης. Παράλληλα προτείνεται η διοργάνωση συνεδρίων με αντικείμενο την αρχιτεκτονική κατασκευή του συγκεκριμένου έργου.  

Εικόνα εγκατάλειψης

Σήμερα, εκτός των επισκέψεων που γίνονται κατά τη διάρκεια του εορτασμού της επετείου για τη μάχη των οχυρών, αλλά και αυτών που οργανώνονται από γκρουπ σε συνεννόηση με τις στρατιωτικές υπηρεσίες, το υπόλοιπο σύμπλεγμα των οχυρών παρουσιάζει εικόνα εγκατάλειψης.

“Οι περισσότερες εγκαταστάσεις έχουν ρημάξει”, επισήμανε ο δήμαρχος Σιδηροκάστρου. “Γιʼ αυτό πρέπει να δοθεί στους τοπικούς φορείς η δυνατότητα του προσδιορισμού της χρήσης τόσων κτιρίων που είναι εγκαταλειμμένα και ερημωμένα στον ορεινό όγκο μας”, συμπλήρωσε ο δήμαρχος Πετριτσίου.

Δεκάδες κτίρια τόσο στο Μπέλλες όσο και στην πλευρά του Αγκίστρου έχουν ερημώσει, σε σημείο που αλλοδαποί, κυρίως, να έχουν κλέψει μέχρι και τα… κουφώματα. Οι συγκεκριμένες εγκαταστάσεις είναι στρατιωτικές αλλά δεν λειτουργούν πλέον, όπως παλαιότερα. “Δεν έχουν σήμερα στρατιωτική αξία τα οχυρά”, υπογράμμισε ο κ. Μπόλαρης, με την έννοια πως οι γεωπολιτικές αλλαγές έχουν επιβάλλει τη διαφοροποίηση σε εθνικές στρατηγικές, ειδικά μετά την είσοδο βαλκανικών χωρών στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Άλλωστε, και οι στρατιωτικές δυνάμεις της περιοχής είναι μικρές λόγω των περιορισμένων αναγκών. Ωστόσο, η διαχείριση των χώρων ανήκει στο στρατό, γιʼ αυτό και θεωρείται απαραίτητη η παρέμβαση αλλά και η οργάνωση του σχεδίου από την πλευρά του υπουργείου Εθνικής Άμυνας. Απαιτείται επίσης συνεργασία με άλλα υπουργεία, όπως με το Αγροτικής Ανάπτυξης, καθώς η περιοχή είναι δασική.

Χαρακτηριστικό είναι πως φορείς της περιοχής κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου της καταστροφής λόγω του χρόνου των οχυρωματικών έργων. “Πρέπει να συντηρηθούν, ήδη έχουν καταρρεύσει πολλά σημεία των στοών και δεν είναι προσβάσιμα”, τονίζουν, ζητώντας την άμεση παρέμβαση της πολιτείας.  

Ζητούμενο η συνολική αναβάθμιση της περιοχής

Η αξιοποίηση των οχυρών προτείνεται να συνδυαστεί με την ανάπτυξη των πλουτοπαραγωγικών πηγών της περιοχής, σε συνεργασία με τη γειτονική Βουλγαρία. “Υπάρχουν στη γειτονική χώρα οι ιστορικοί αμπελώνες του Μελένικου και ο αρχαιολογικός χώρος της Τοπόλνιτσας. Υπάρχει η δυνατότητα συνεργασίας”, υπογράμμισε ο κ. Μπόλαρης.

Ουσιαστικά, το σχέδιο αφορά τη γενικότερη ανάπτυξη, με εκμετάλλευση όλων των τουριστικών σημείων της συγκεκριμένης περιοχής. Όπως επισημαίνεται στην πρόταση, στην ευρύτερη περιοχή, εκτός των οχυρών, περιλαμβάνεται το σημείο της μάχης του Κλειδίου, τα βυζαντινά λουτρά του Αγκίστρου και τα γεωθερμικά πεδία στο ίδιο χωριό και στο Σιδηρόκαστρο, ο νεολιθικός οικισμός της Τοπόλνιτσα και οι αρχαιολογικοί χώροι της Φαιάς Πέτρας και του Αχλαδοχωρίου και η κοιλάδα του Στρυμόνα που καταλήγει στη λίμνη Κερκίνη.

“Οι επισκέψεις στα οχυρά, η ορειβασία, οι διαδρομές πεζοπορίας και ορεινού ποδηλάτου, ο θεραπευτικός τουρισμός, τα διεθνή επιστημονικά συνέδρια και οι αναπαραστάσεις μαχών θα εξασφαλίσουν ροή τουριστών όλο το χρόνο”, αναφέρεται συγκεκριμένα στην πρόταση. Τονίζεται ακόμη πως η αξιοποίηση όλης της περιοχής θα αποφέρει σημαντικά έσοδα και θέσεις εργασίας, ενώ το κόστος μπορεί να καλυφτεί με ευρωπαϊκά κονδύλια. Άλλωστε προτείνεται η εκπόνηση μελετών για τα κόστη (οικονομικά, περιβαλλοντικά και συγκοινωνιακού φόρτου), τα οφέλη και τις συνέργειες με την τοπική οικονομία, δηλαδή την αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή, τη γεωθερμία και τον τουρισμό.