Οι κάτοικοι της Βόρειας Ελλάδας σχηματίζουν ουρές
στα φθηνά παζάρια των Βαλκανίων

Του Σταυρου Tζιμα

Μόλις τρία χιλιόμετρα από τον μεθοριακό σταθμό των Ευζώνων, η Γευγελή, η μικρή αυτή πόλη της ΠΓΔΜ με τους 15.000 κατοίκους, ζει τα τελευταία χρόνια σχεδόν αποκλειστικά από τους Ελληνες πελάτες. Εως και το ξέσπασμα της οικονομική κρίσης οι προτεραιότητες ήταν: καζίνο, ψώνια της καθημερινότητας, επίσκεψη στον οδοντίατρο και για αρκετούς (ρέκτες του ποδόγυρου…) οι γυναίκες. Τώρα, την πρώτη θέση πήρε η βενζίνη και ακολουθεί το φορτωμένο πορτ μπαγκάζ με τις πιπεριές, τα φασόλια, τα κινέζικα ρούχα, ακόμη και τα δρεπάνια για τον θερισμό στο χωράφι! Οσο για το καζίνο, καλά κρατεί: τρία λεωφορεία την ημέρα δρομολογεί από τη Θεσσαλονίκη, μου λέει ένας τελωνειακός στα σύνορα.

Πέμπτη μεσημέρι, στην κεντρική πλατεία. Ο καπουτσίνο 0,80 ευρώ και 0,20 το μπουκάλι με το εμφιαλωμένο νερό. Είναι η μέρα που γίνεται το υπαίθριο παζάρι, όπου μπορεί να βρει κανείς ό,τι και στο αντίστοιχο μιας ελληνικής επαρχιακής πόλης ή στη λαϊκή. Με τη διαφορά ότι οι τιμές στα περισσότερα είδη είναι ιδιαίτερα πιο χαμηλές από αυτές στα αντίστοιχα προϊόντα στο Κιλκίς, τα Γιαννιτσά ή και τη Θεσσαλονίκη. Και έπειτα είναι και η βενζίνη. Στο ελληνικό πρατήριο στο τελωνείο των Ευζώνων 1,60 και 1,10 «από μέσα».

«Πρόσεξε τι γίνεται», λέει στην «Κ» ο Ιωάννης Γαλατάς από τις Μουριές του Κιλκίς. «Με 20 ευρώ εδώ, βάζω 21 λίτρα πετρέλαιο, ενώ στην Ελλάδα θα έβαζα 13. Φουλάρω το ρεζερβουάρ γεμίζω και ένα μπιτόνι, αγοράζω και ό,τι άλλο μου χρειάζεται για το νοικοκυριό μου. Η διαφορά είναι μεγάλη σε σχέση με την Ελλάδα και αξίζει να έρχομαι μια - δυο φορές το μήνα, έχω κέρδος 110 ευρώ περίπου». Ο Στέργιος και η Ρούλα Γιάννου από τη Θεσσαλονίκη βρέθηκαν στη Γευγελή «για βόλτα». Ετσι λένε συνήθως όσοι επισκέπτονται το παζάρι και στην πραγματικότητα πηγαίνουν να φτιάξουν τα δόντια τους πληρώνοντας το 1/3 απ’ αυτά που θα έδιναν στον οδοντίατρο της πόλης τους. Ο άντρας κρατούσε ένα ταψί που μόλις είχε αγοράσει και η σύζυγός του μια σακούλα με σκόρδα και πιπεριές. «Αυτό το ταψί το πήρα 8 ευρώ, στην Ελλάδα θα έδινα τρεις φορές περισσότερα για να το αγοράσω και οι πιπεριές έχουν τη μισή τιμή απ’ ό,τι στην πατρίδα μας. Για βάλε και το κέρδος που έχω από τη βενζίνη». Στο ταμείο του σούπερ μάρκετ «ΤΕΔΝΚΟ ΜΑΡΚΤΕ», τρεις γυναίκες από την Ειδομένη, μια δρασκελιά από τα σύνορα, γεμίζουν σακούλες με αλλαντικά, απορρυπαντικά κ.α. Δεν αρνούνται να φωτογραφηθούν, όμως δεν θέλουν και να γραφτούν τα ονόματά τους. «Πλήρωσα 17 ευρώ, στην Ελλάδα θα έδινα τουλάχιστον 30», λέει μια από την παρέα.

Ο Μπλαγκόι Γκόκοσκι είναι από τη Στρουμνίτσα, κωμόπολη κοντά στα σύνορα και αυτή, όπου επίσης γίνεται παζάρι το Σάββατο, ενώ την Κυριακή γίνεται στο κοντινό Μπογκντάνσκι. Στον πάγκο του είχε απλωμένα από φανελάκια, μπλουζάκια, παπούτσια, μέχρι και ηλεκτρονικές μικροσυσκευές. Κάποια από αυτά, όπως εξηγεί, τα φέρνει από την Ελλάδα και τα πουλάει… φτηνότερα. «Αγοράζω απο τη Θεσσαλονίκη χοντρική αλλά προσπαθώ να κρατήσω σε χαμηλά τις τιμές, αλλιώς δεν θα ξανάρθουν οι γείτονες, που είναι καλοί πελάτες», λέει και εκφράζει την αγωνία του μήπως λόγω της κρίσης μειωθεί η ροή Ελλήνων προς τα παζάρια.

Στο Μοναστήρι της ΠΓΔΜ Φλωρινιώτες, Κοζανίτες, Εδεσσαίοι, πηγαινοέρχονται καθημερινά για τις αγορές τους. Και πώς να μην το κάνουν, όταν, όπως λέει μια γυναίκα από τη Φλώρινα, «βρίσκουν δίλιτρο δοχείο με σπορέλαιο μ’ ένα ευρώ, πατάτες με 0,10 ευρώ το κιλό, ελληνικές ελιές με δύο ευρώ που στο σούπερ-μάρκετ της γειτονιάς τους έχει τέσσερα, ελληνικά σαμπουάν και απορρυπαντικά στη μισή τιμή και… μια μασέλα κοστίζει μόνον 150 ευρώ».

Οι τελωνειακοί στα σύνορα, υπό την πίεση των θιγόμενων επαγγελματικών κλάδων, ανοίγουν τα πορτ μπαγκάζ των «ύποπτων» αυτοκινήτων και μερικές φορές κατάσχουν και πετούν κάποια προϊόντα που απαγορεύονται. Αποφεύγουν ωστόσο την κατά γράμμα τήρηση των διατάξεων του νόμου. «Τι να πεις σ’ έναν άνθρωπο που έχει στο πορτ μπαγκάζ δύο κιλά κρεμμύδια και ένα μπιτονάκι με βενζίνη; Το πρόβλημα δεν είναι εκεί, αλλά πώς θα μπορούν να αγοράζουν φτηνά στο χωριό τους», μου είπε ένας τελωνειακός στους Ευζώνους. Μια παράδοση αιώνων, που δεν διακόπηκε ακόμα και τις δύσκολες περιόδους του Ψυχρού Πολέμου, αλλά και τις κατά καιρούς πολιτικές εντάσεις με τα Σκόπια, αυτή των συναλλαγών στα σύνορα, συνεχίζεται και αναμένεται να ενταθεί με αφορμή την οικονομική κρίση.

Κλείνουν μαγαζιά, σε απόγνωση είναι οι έμποροι

Δεν είναι λίγοι οι Ελληνες από τη Θράκη που καταφεύγουν για αγορές και στην Αδριανούπολη, ενώ οι κάτοικοι από την περιοχή της Ορεστιάδας οργανώνουν τις κοινωνικές τους εκδηλώσεις (γάμους, βαφτίσια, κ.α) σε ταβέρνες μέσα στην Τουρκία γιατί είναι πιο φτηνά!

«Υπάρχει μεγάλη αιμορραγία προς τις αγορές της Βουλγαρίας και της Τουρκίας», λέει ο πρόεδρος του εμπορικού συλλόγου Αλεξανδρούπολης, Στάθης Μακρίδης.

«Οι επαγγελματίες μας είναι σε απόγνωση, από τα Δίκαια μέχρι και την Αλεξανδρούπολη κλείνουν τα μαγαζιά το ένα μετά το άλλο. Ο Εβρος υποφέρει χρόνια από αυτή τη φυγή στις γύρω αγορές, τώρα όμως με την οικονομική κρίση το πρόβλημα μεγαλώνει. Αγοράζουν από εκεί τρόφιμα και άλλα είδη οικιακής χρήσης, διότι εδώ τα καρτέλ των σούπερ μάρκετ κρατούν τις τιμές ψηλά».

Κατά μια άποψη, το ρολόι της Βαλκανικής γυρίζει πίσω σε εποχές που δεν υπήρχαν σύνορα και οι αγορές λειτουργούσαν με τους δικούς τους καθαρά οικονομικούς και γεωγραφικούς κανόνες και πάντως δεν επηρεάζονταν απο εθνοτικές ή φυλετικές διαφορές.

Σε κάθε περίπτωση, καθώς όλα δείχνουν ότι η «δική μας» βενζίνη οσονούπω θα ξεπεράσει τα δύο ευρώ και οι τιμές στα σούπερ μάρκετ δεν θα υποχωρούν αισθητά, τα πρατήρια υγρών καυσίμων και τα παζάρια λίγο έξω από τα σύνορά μας θα δοξάζονται, από ελληνική πελατεία.

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_2_06/06/2010_403565