O Μακεδονομάχος Αντώνιος Ζώης

in Articles, Biographies, documents, Encyclopaedia, Greece, Ilinden, Thessalonike & Other Macedonian Cities / by History / on July 9, 2012 at 12:18 pm /

Ο Αντώνιος Ζώης (1869 - 1941) ήταν Μακεδονομάχος, οπλαρχηγός από το Μοναστήρι της Πελαγονίας.

Ο Αντώνιος Ζώης γεννήθηκε το 1869 στο Μοναστήρι. Στις 17 Απριλίου του 1903 οι Βούλγαροι ανατίναξαν στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης το Γαλλικής σημαίας ατμόπλοιο “Γκουανταλκιβίρ”. Το γεγονός προκάλεσε το μένος των Οθωμανικών αρχών κατά πάντων των χριστιανών. Τα γεγονότα της Θεσσαλονίκης δημιούργησαν ανάλογες συνθήκες και στο Μοναστήρι, όπου στις 23 Απριλίου (του Αγίου Γεωργίου) σημειώθηκαν βιαιοπραγίες κατά των χριστιανών. Ο Αντώνιος Ζώης βρέθηκε κυνηγημένος από Τούρκους στρατιώτες και άλλους, που κατευθύνονταν κατά πάνω του με μαχαίρια. Μπόρεσε να διασωθεί καταφεύγοντας στο σπίτι ενός Εβραίου που τον έκρυψε. Αργότερα, την ίδια χρονιά, συμμετείχε στην εξέγερση του Ίλιντεν (Προφήτη Ηλία) που διοργάνωσαν οι Βούλγαροι και έδρασε στην περιοχή του Μοριχόβου. Στα τέλη Δεκεμβρίου του 1903 αποχώρησε πικραμένος από το Μορίχοβο καθώς έβλεπε ότι ο αγώνας των Βουλγάρων είχε στραφεί κατά Ελλήνων. Φεύγοντας αποχαιρέτησε τους ντόπιους προύχοντες λέγοντας:

Ήρθα εδώ πάνω να πολεμήσω τους Τούρκους και όχι να βιάζω άλλους να γίνουν Βούλγαροι.

Επανήλθε σχεδόν ένα χρόνο αργότερα (το Σεπτέμβριο του 1904) στην περιοχή, υπό τις διαταγές του αρχηγού της Εθνικής Επιτροπής Μοναστηρίου, ιατρού Κωνσταντίνου Μιχαήλ “Μόναχου” με σκοπό την ένοπλη οργάνωση των Ελλήνων της περιοχής. Συγκρότησε ένοπλο σώμα με στόχο την προστασία των κατοίκων από τους Βούλγαρους κομιτατζήδες. Κατάφερε να οργανώσει τους Έλληνες της περιοχής και δέχτηκε πολλούς οπλίτες στο σώμα του από τα χωριά Γρούνιστα, Σταραβίνα, Ζόβικ, Βουδιμίρτσι, Γραδέσνιτσα, Πετάλινο, Μάκοβο, Σουχοδόλι, Παράλοβο, Μπροντ και Σκοτσιβίρι. Από τον Απρίλιο του 1905 συνεργάστηκε με τον αξιωματικό Χρήστο Τσολακόπουλο “Ρέμπελο” και τον αντικαταστάτη του Δημήτριο Βαρδή. Το 1906 τραυματίστηκε και αναγκάστηκε να καταφύγει στην Αθήνα προκειμένου να νοσηλευτεί. Τον Ιούλιο του 1906 επανήλθε στη Μακεδονία, συνεργαζόμενος με τον οπλαρχηγό Λάζαρο Βαρζή “Ζαρκάδα” από τη Γαλατινή Κοζάνης. Στη συνέχεια συνεργάστηκε με τον αξιωματικό Βασίλειο Παπά “Βρόντα” και τον αντικαταστάτη του Δημήτριο Παπαβιέρο “Γκούρα” έως το 1908. Μετά την επανάσταση των Νεοτούρκων του ανατέθηκε η παρακολούθηση Τούρκων και Βουλγάρων στην περιφέρεια Μοναστηρίου καθώς οι καταστάσεις ήταν κρίσιμες και οι προθέσεις ύποπτες. Όταν διαπιστώθηκε ότι οι Νεότουρκοι σχεδίαζαν τη δολοφονία του, φυγαδεύτηκε στις ΗΠΑ και επανήλθε στις παραμονές του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου. Συμμετείχε με εθελοντικό σώμα στον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο. Ο Αντώνιος Ζώης τον Οκτώβριο του 1912 απελευθέρωσε το Μορίχοβο από τους Τούρκους και ύψωσε την